Kiến trúc xanh Hải Dương – Những lớp vỏ xanh trong Kiến trúc xanh

Kiến trúc xanh là một trong những vấn đề đang được quan tâm, đặc biệt tại Việt Nam, không chỉ về mặt thẩm mĩ, cảnh quan mà còn ở những giá trị thực nó mang lại.

Trong kiến trúc truyền thống, lớp vỏ thường được hiểu là lớp tường bao che của công trình với những chức năng cơ bản là: chức năng bao che, chức năng chịu lực và chức năng thẩm mỹ.

Trong kiến trúc hiện đại, ranh giới giữa tường và mái đang bị xóa nhòa với việc sử dụng các loại tường nghiêng, các mảng cong liên tục nối liền mái và tường, khái niệm lớp vỏ vì thế cần được mở rộng không chỉ có tường bao gồm cả mái.

Ý nghĩa của lớp vỏ trong công trình kiến trúc xanh

 Các tiêu chí chính trong thiết kế công trình xanh là hòa hợp với môi trường xung quanh (địa điểm, khí hậu và trình độ địa phương), tiêu thụ hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên (năng lượng, nước, vật liệu…), đảm bảo sức khỏe của con người (của người sử dụng và cộng đồng)… Do đó, vai trò cơ bản nhất của lớp vỏ xanh là việc tạo ra một lớp bảo vệ cho cả không gian trong công trình (tăng độ tiện nghi, tiết kiệm năng lượng…) cũng như đóng góp vào việc cải thiện môi trường bên ngoài (hiệu quả thẩm mỹ, giảm nhiệt ngoài nhà…).

Lớp vỏ “xanh” bao gồm 2 loại, trong đó một loại là lớp vỏ xanh thực sự với việc sử dụng các loại vật liệu thực vật như là một thành phần cấu tạo trong việc tạo vỏ công trình. Vật liệu này đã được sử dụng nhiều trong các kiến trúc truyền thống trên thế giới. Bản thân vật liệu này không chỉ hiệu quả (cách âm, cách nhiệt tốt…) mà còn sạch (không gây ô nhiễm môi trường), đẹp và kinh tế (dễ khai thác, vận chuyển, tạo dựng…). Ở Việt Nam, vật liệu thực vật được sử dụng nhiều trong các công trình truyền thống, là vật liệu chủ yếu trong việc xây dựng các công trình ở nông thôn như gỗ, tre, rơm rạ…

Trong kiến trúc hiện đại, các giải pháp phổ biến bao gồm mái xanh (green roof) và vườn thẳng đứng (vertical garden). Trong đó, mái xanh được phủ một phần hoặc toàn bộ bằng cây (cỏ) trên một màng chống thấm.

1.Lớp vỏ xanh bằng thực vật

Mái xanh có nhiều lợi ích về môi trường và kinh tế

Mái xanh giúp giảm hấp thụ nhiệt và tỏa nhiệt ra môi trường, giảm tốc độ thoát nước mưa, lọc chất gây ô nhiễm và carbon dioxide trong không khí, lọc các chất gây ô nhiễm và kim loại nặng khỏi nước mưa, giúp cách âm cho công trình, tăng độ bền của mái đáng kể, làm tăng giá trị bất động sản…

Nhược điểm của mái xanh là chi phí ban đầu cao hơn, một số có những yêu cầu chặt chẽ về tiêu chuẩn kết cấu, đặc biệt ở những vùng động đất, nhiều loại còn cần phải có hệ thống chống thấm cao hơn do nước được giữ lại trên mái và do khả năng thẩm thấu của màng ngăn nước.

Vườn thẳng đứng

Vườn thẳng đứng (vertical garden) là cách sử dụng vật liệu thực vật theo chiều thẳng đứng, cả trong nội thất và ngoại thất. Trong nội thất, vườn thẳng đứng thường được sử dụng trong các không gian công cộng có diện tích lớn. Ở ngoại thất, vườn được sử dụng trên một phần hoặc toàn bộ mặt đứng công trình. Trong lịch sử, vườn thẳng đứng được sử dụng rất nhiều ở các nước có khí hậu ôn đới với hình thức đơn giản nhất là các cây leo bám trực tiếp trên mặt tường công trình và tường trong vườn cảnh. Đây là yếu tố trang trí quan trọng trong nghệ thuật vườn châu Âu. Vườn thẳng đứng tạo yếu tố xanh trong công trình và góp phần cải thiện điều kiện vi khí hậu trong phòng.

2. Lớp vỏ xanh từ vật liệu hiện đại

Bên cạnh các giải pháp thiết kế lớp vỏ xanh thực sự, còn có lớp vỏ “xanh” theo nghĩa bóng – đó là lớp vỏ được tạo nên từ nhiều loại vật liệu hiện đại khác nhau để giúp cho công trình đạt được những chỉ số phù hợp với các tiêu chí của công trình xanh. Có hai giải pháp sử dụng được cho cả mái và tường, đó là mái 2 lớp và tường kép (còn được gọi dưới tên “vỏ hai da”).

Mái hai lớp

Mái 2 lớp là sử dụng lớp thứ hai bên trên lớp mái thực của công trình với mục đích giảm thiểu bất lợi các tác động trực tiếp của mưa, gió, tăng khả năng sử dụng, điều kiện tiện nghi cũng như hiệu quả thẩm mỹ của công trình. Vật liệu để sử dụng cho lớp mái thứ hai rất đa dạng, có thể là kính, thép, gỗ hoặc các vật liệu kim loại khác. Ngoài ra, lớp mái thứ 2 này còn có thể được trang bị thêm các thiết bị sử dụng năng lượng mặt trời góp phần tạo hiệu quả tiết kiệm năng lượng cho công trình.

Tường hai lớp

Tường 2 lớp được ứng dụng nhiều ở các nước phát triển, cả trong các công trình nhà ở, biệt thự cũng như trong các công trình công cộng quy mô lớn. Tường 2 lớp phát huy hiệu quả rất cao khi tạo ra thân một lớp ngoài có cấu tạo làm giảm các điều kiện bất lợi do khí hậu tạo ra.

Lớp trong của tường 2 lớp thường làm bằng kính để tạo hiệu quả chiếu sáng tự nhiên và tầm nhìn tối đa, lớp ngoài làm bằng nhiều loại vật liệu khác nhau như kim loại, gỗ, và kính. Bề mặt của lớp thứ hai này có thể kín hoặc thoáng. Khoảng cách giữa 2 lớp rất khác biệt và mang chức năng khác nhau. Đó có thể chỉ là một khe thoáng, sử dụng thông gió tự nhiên hoặc cơ khí để làm mát lớp tường bên trong; cũng có thể là các ban công để có thể sử dụng khi tắt nắng…

Các giải pháp trên đây đều có thể được nghiên cứu ứng dụng tốt trong điều kiện môi trường khí hậu Việt Nam. Bên cạnh đó lớp vỏ xanh của công trình còn mang lại nhiều lợi ích cho người sử dụng và cộng đồng, cả về điều kiện tiện nghi, thẩm mỹ, văn hóa, góp phần quan trọng trong việc tạo nên một môi trường xây dựng kiến trúc phát triển bền vững.

Kiến trúc Nội thất I.Day – đơn vị đi đầu về Kiến trúc xanh tại Hải Dương sẽ mang lại  những ý tưởng và thiết kế không gian xanh hài lòng nhất cho căn nhà bạn.